با
حنا رفیعی
یکی از لوازم پرمصرف در فصل گرما کولرهای آبی هستند. مانند تمام لوازم برقی دیگر، موتور کولرهای آبی را می‌توان مهم‌ترین قسمت کولر دانست. قسمتی که خیلی کم دچار مشکل می‌شود و نیاز چندانی به باز و بسته کردن آن نیست. اما گرمای شدید چندین سال گذشته‌ی، باعث شده تا بخش زیادی از تایم روز، کولرهای آبی روشن باشند. این موضوع باعث بیشتر شدن فشار بر روی موتور (دینام) کولر می‌شود و ممکن است سبب بروز مشکلی در این قطعه شود. برای تعمیر موتور کولر لازم است تا حتماً موتور باز شود. نصب موتور کولر آبی موضوع تخصصی است که عدم آشنایی با آن مسبب ایجاد خسارت به قسمت‌های دیگر این وسیله شود. بنابراین برای نصب و تعویض موتور کولر آبی نیازمند یک تکنسین فنی هستید. برای انجام این کار هم می‌توانید از خدمات برق ساختمان کمک بگیرید.
موتور کولر آبی
موتورهای کولر آبی از نوع قفسی هستند که به دلیل اینکه با استفاده از خازن و یا مقاومت دو دور راه‌اندازی می‌شوند به موتورهای خازنی هم شهرت دارند. قدرت کولر و حجم هوادهی آنها ارتباط مستقیمی به قدرت موتور دارد. قدرت این نوع موتور بصورت 0.25 ، 0.5 و 0.75 اسب بخار و یا در برخی مدل‌ها بالاتر می‌باشد که متناسب با قدرت و حجم هوادهی کولر انتخاب می‌شود.
موتور کولر آبی به دلیل اینکه از روترو سیم‌پیچی شده استفاده نمی‌کند و یا در اصطلاح دارای کلکتور نمی‌باشد صدای فوق‌العاده کمی دارد. همچنین امر باعث شده که موتور کولر آبی عمر طولانی‌تری داشته باشد.
بستن موتور کولر
همانطور که می‌دانید جایگاه موتور (دینام) کولر روی پایه تعبیه شده در محفظه فن و یا پروانه کولر است. اولین اقدام برای نصب موتور کولر آبی تنظیم قطعه تسمه در این وسیله سرمایشی است. با قرار دادن منافذ خنک‌کننده کولر در قسمت پایین و بررسی وضعیت تسمه کولر این قطعه را روی پایه نگهدارنده ثابت کنید. با یک پیچ گوشتی مخصوص پیچ ثابت نگهدارنده تعبیه شده در عقب موتور کولر آبی را سفت کنید.
نصب واتر پمپ کولر آبی
یکی از تجهیزات مهم در اصول و نحوه نصب موتور کولر آبی قطعه واتر پمپ است. جهت نصب واتر پمپ (Water Pump)، کافی است شیلنگ پمپ آب، که با هدف اتصال به سه راهی تعبیه شده در کولر طراحی شده نصب شود. سپس پمپ در داخل کولر با استفاده از نگهدارنده‌های مخصوص روی بدنه و استراکچر کولر ثابت شود.
در مرحله نهایی نصب واتر پمپ کولر اتصال سیمهای رابط واتر پمپ به ترمینال مربوطه صورت می‌گیرد. در مسیر انجام این اتصالات رعایت نکات ایمنی را فراموش نکنید.
نصب دینام کولر آبی
انجام این قسمت از نصب موتور یا دینام کولر ابی تا حد زیادی با اجرای نقشه نصب سیمهای موتور کولر آبی ارتباط دارد. با انجام دقیق اتصالات شرایط را برای تامین برق مورد نیاز موتور جهت به جریان انداختن هوای خنک‌کننده در محیط از قطعه دینام فراهم کنید.
برقراری اتصالات کلید موتور
اساسی‌ترین اقداماتی که در روش نصب موتور کولر آبی باید به آن دقت ویژه داشت برقراری ارتباط بین کلید کولر آبی با موتور و روش نصب کلید هوشمند کولر آبی است. سه کلید واتر پمپ، موتور و دور تند و کند در تجهیزات در دسترس کولر طراحی شده که به جریان انداختن برق در مسیر روشن‌سازی موتور کولر و جریان هوای خنک در کانال‌ها را بر عهده دارند، مقاله آموزش نحوه نصب کلید کولر آبی بیشتر در این مورد میتواند به شما کمک کند
- کلید واترپمپ: راه‌اندازی واتر پمپ و آب‌رسانی به پوشال‌ها و پدها
- کلید موتور: اغلب به رنگ قرمز بوده و الکتروموتور را روشن می‌کند.
- کلید دور تند و دور کند: با استفاده از آن می‌توان دور موتور را تنظیم نمود.
زمان تعویض موتور یا دینام کولر آبی
موتورهای کولر قطعه‌ای الکتریکی هستند که از سیم‌پیچی‌های زیادی تشکیل شده‌اند. در صورتی که به نحو صحیح از کولرها استفاده شود، به طور مثال سرویس سالانه‌ی دستگاه را پشت‌گوش نیندازید، به ندرت پیش می‌آید که نیاز به تعمیر یا تعویض این قطعه پیدا کنید. اما سهل‌انگاری در استفاده از آن میتواند خیلی سریع شما را نیازمند یک موتور جدید برای کولرتان کند.
به طور کلی می‌توان گفت که این عدم استفاده‌ی صحیح از کولرها باعث بروز دو مشکل در موتور می‌شود که در هر دو مورد نیاز به تعویض آن است. سوختن یا نیم‌سوز شدن سیم‌پیچی کولر آبی یکی از مشکلاتی است که به دنبال فشار زیاد به دستگاه و کاربرد نادرست از آن پیش می‌آید.
گاهی مواقع نیز ممکن است سیم‌پیچی موتور نیم‌سوز یا دچار سوختگی نشده باشد اما بعضی از ایرادات در این سیم‌پیچی نیز قابل تعمیر نیست. در نتیجه باید آن را تعویض کنید.
خرابی و تعمیرات مربوط به موتور (دینام) کولر
کلید کولر را می‌زنیم ولی موتور و پمپ آب روشن نمی‌شوند:
باید برق ورودی به فیوز را با فازمتر بررسی کنید. اگر برق به فیوز می‌رسد اما با حرکت اهرم فاز خارج نمی‌شود ایراد از فیوز است که باید تعویض شود.
در فاز و یا نول مشکلی هست:
باید جریان برق را در کلید کولر بررسی کنید اگر برق وجود نداشت و در ترمینال کولر هم برق نبود ایراد قطعی از سیم است. اگر جریان برق در کلید هم نبود باید عیب را در سیم‌کشی ساختمان پیدا کنید.
موتور کار می‌کند ولی باد خنک نیست:
آب به کولر نمی‌رسد و عیب از پمپ آب یا موتورکولر نیست.، ممکن است به دلیل کم بودن فشار آب و یا گرفتگی ورودی آب ،آب وارد کولر نشود. در این حالت پوشال‌های کولر خشک و باد گرم می‌شود
تسمه کولر تنظیم نیست:
اگر علت عدم خنکی از موتور نباشد. گاهی تسمه شل شده و باید با جابه‌جا کردن پایه الکتروموتور پولی تسمه محکم‌تر شود تا بهتر کار کند. البته نباید خیلی هم تسمه سفت شود تا فشار به موتور کولر آبی وارد شود.برای اطلاعات بیشتردر این زمینه آموزش نحوه تعویض و تنظیم تسمه کولر آبی را مطالعه کنید.
موتور نیم‌سوز شده است:
تنها در صورتی موتور کولر آبی مشکل باد گرم کولر است که نیم‌سوز شده باشد. در این حالت باید همه موارد فوق بررسی شوند و اگر موارد بالا نبود باید موتور کولر را تعمیر کنیم. البته قبل از تعمیر موتور باید ابتدا با آمپرمتر جریان موتور کولر را اندازه‌گیری کنیم. هر موتور بر روی بدنه خود یک جریان را به عنوان جریان ثابت درج می‌کند. عدد آمپرمتر را باید با این جریان مقایسه کنید.
اگر جریان اندازه‌گیری شده عددی چندین برابر جریان درج شده داشته باشد نتیجه می‌گیریم که موتور نیم‌سوز شده است. از نشانه‌های دیگر نیم‌سوز شدن موتور داغ کردن و بو کردن آن می‌باشد.
موتور کولر آبی کار نمی‌کند:
در این حالت باید دید واتر پمپ کار می‌کند اگر کار می کرد احتمالا برق مشکلی ندارد ولی برای تعمیر کولر آبی احتمالات ملاک نیست!
دلایل زیر در هم میتواند باعث کار نکردن موتور باشد:
1-برق به موتور نرسد:
ممکن است به هر دلیلی فاز مرتبط با موتور کولر قطع شده باشد و یا نول آن ایراد داشته باشد. با یک بررسی ساده می‌توان آن را پیدا کرده و ترمیم نمود.
2- وقتی کلید HI و COM را می‌زنید برق 220 ولت وجود دارد اما باز موتور کار نمی‌کند:
بهتر است با یک تکنسین تماس بگیرید . احتمال دارد سیم‌پیچی موتور ایراد داشته باشد و یا سوخته باشد.
3- موتور صدایی هوم مانند می‌دهد ولی به کار نمی‌افتد:
سیم‌پیچ راه‌انداز سوخته است و یا سیم‌پیچی راه‌انداز به کلید گریز از مرکز اتصال نیست. البته دلایلی مانند سفت بودن بیش از اندازه تسمه، نیم سوز شدن سیم پیچی دور تند و یا سوختن خازن راه‌اندازهر کدام میتواند دلیل خرابی موتور باشد.
4- تنها یک دور از موتور فن کار می‌کند:
احتمال دارد که سیم مربوط به دور دوم از صفحه کلید موتور قطع شده است. برای بررسی این موضوع برق کولر را قطع کنید. سپس بعد از قطع کردن سیمهای متصل به هر سیم‌پیچ موتور آن را با اهم‌متر اندازه‌گیری کنید. احتمالا سر سیم یکی از سیم‌پیچ های HI و یا LO از صفحه کائوچوبی قطع شده است که در این صورت باید لحیم شود. اما در مواردی هم ممکن است ایراد از پارگی درون استاتور باشد . در این صورت حتما به یک متخصص این موضوع را واگذار کنید.
5- ممکن است یکی از سر سیمهای مربوط به کلید تبدیل و پایه های LO یا HI قطع و یا پاره شده باشد:
برای سرویس کولر آبی درگیر با این مشکل باید ابتدا دید رابط بین تبدیل و موتورکولر سالم است یا خیر. برای این کار باید دو خروجی داخل کلید تبدیل را به هم متصل کنید و دو سیم متصل به پایه‌های LO و HI را جدا کنید و به آنها اهم‌متر را متصل کنید. در این صورت اگر دو سیم رابط سالم باشند باید عقربه اهم‌متر حرکت کند و میزان اهمی را نشان بدهد. در غیر این صورت سیم‌ها دچار قطعی هستند و چون 4 رشته‌ای هستند بهتر است تعویض شوند.
6- کلید گریز از مرکز خراب است:
برای عیب‌یابی موتور کولر آبی باید بدانید که سیم‌پیچ راه‌اندازو سیم‌پیچ دور تند همیشه در موتور کولر ابتدا شروع به کار می کنند و وقتی سرعت به 75 درصد سرعت نامی رسید سیم‌پیچ راه‌اندازاز مدار خارج می‌شود. اگر کولر بر روی دور کند باشد با رسیدن سرعت به 0.75 درصد دو سیم‌پیچ راه‌اندازو تند خارج می شوند و توسط یک کلید سیم‌پیچ دور کند وارد مدار می‌شود. در این شرایط ممکن است سیم‌پیچ راه‌اندازاز مدار خارج نشود و یا سیم‌پیچ دور کند و تند در مدار باقی بمانند. با توجه به این موضوع باید سرعت کولر کم باشد و موتور داغ کند و بوی موتور نیم سوز به مشام برسد.
دلیل اصلی این موضوع شکستن صفحه فیبری و یا اکسید شدن کلید گریز از مرکز است. با خارج کردن روتور از استاتور باید کلید تعویض و یا تعمیر شود.
7- کلید تبدیل خراب است:
برخی از مواقع کنتاکت‌های کولر به هم جوش می‌خورند برای اطمینان از این موضوع باید با اهم متر کلید بین کنتاکت مشترک و با دو خروجی تند و کند بررسی شود. برخی مواقع با سمباده میتواند این ایراد را برطرف کرد ولی اگر نشد آن را تعویض کنید.
8- کولر را که روشن می‌کنید به راه نمی افتد ولی اگر پولی را با دست حرکت دهید موتور کار می‌کند:
ممکن است سیم‌پیچ راه‌انداز سوخته و یا کلید گریز از مرکز وصل نمی‌شود.
9- موتور سر و صدای زیادی دارد:
پولی شل شده است. در تعمیر کولر آبی و یا هنگام سرویس آن ممکن است یکی از پولی‌ها تکان خورده باشد و یا در طول کار شل شده باشد. در این حالت باید پولی دوباره تنظیم شود.
10- ممکن است یاتاق ها گشاد کرده باشند:
برای تعمیر کولر آبی که دچار شل یا گشاد شدن یاتاقان‌ها شده باید دو طرف فن باز شود و محور بصورت شعاعی حرکت داده شود. اگر حرکت عمودی داشت باید بوش‌ها عوض شود. اگر بست یاتاقان‌ها شل بود به فن دست نزنید و با گذاشتن واشرهای مخصوص این لقی را بگیرید.
11- محور تاب برداشته است:
عیب‌یابی کولر آبی در زمانی که محور تاب داشته باشد به این صورت است که صدای کولر زیادتر از حد نرمال می‌شود و وقتی به پروانه دست بزنید احتمالا یاتاقان‌ها شل شده‌اند. اما به یاد داشته باشید تعمیر کولر آبی که فن آن تاب داشته باشد کار هر فردی نیست و باید یک تراشکار خبره این کار را انجام دهد .
12- صدا از خود موتور کولر است:
احتمالا موتور فن به دلیل درگیر شدن پروانه خنک‌کننده با درپوش‌ها این صدا را تولید می‌کند. این عیب معمولا به دلیل خرابی یاتاقان و یا تاب برداشتن محوز فن ایجاد می‌شود که ابتدا باید در تعمیر کولر آبی این موارد اصلاح شود.
13- تسمه خراب است:
گاهی تسمه خراش‌دار و یا رشته‌رشته شده و یا محکم شده است. هر دو این موارد به راحتی با تنظیم پولی و یا تعویض تسمه حل شدنی است.
14- موتور کولر خود به خود روشن و خاموش می‌شود:
دلیل روشن و خاموش شدن موتور کولر به اورلود سر راه سیم مشترک موتور کولر و یا داخل موتور مرتبط می‌باشد. این اورلود برای تنظیم جریان ورودی برق به موتور تعبیه می‌شود. وقتی اورلود تحریک می‌شود که موتور نیم‌سوز شده باشد، سیم‌پیچ راه‌انداز از مدار خارج نشود، کلید گریز از مرکز فعال نشود، تسکه سفت باشد، یاتاقان‌ها گریپاژ کرده باشند، دریچه هوای کولر بسته باشد، پولی‌ها در یک امتداد نباشند و ...
دلایلی که در بالا توضیح داده شده عمده دلایلی است که از ایراد موتور یا دینام کولر تشخیص داده می‌شود اما هرگاه بنا به هر دلیلی احساس نیاز به تعمیر کولر آبی خود را داشتید و تخصص کافی در این زمینه را نداشتید این موضوع را به متخصصان برق ساختمان ویپان بسپارید. برای این کار کافیست با شماره 02191013700 تماس گرفته و یا درخواستتان را در سایت ما ثبت کنید.
