با
حنا رفیعی
ترفند های افزایش بازدهی کولر آبی
با رسیدن روزهای گرم تابستان، نصب و راه‌اندازی انواع کولرها هم از راه می‌رسد. چه چیزی لذت‌بخش‌تر از این که بعد از یک روز بسیار گرم، زیر باد خنک کولر استراحت کنیم؟ البته برای این که خنکی کولر پایدار باشد، راهکارهایی برای افزایش بازدهی کولر آبی وجود دارد. به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و آب‌و‌هوایی ایران، استفاده از کولر آبی همچنان محبوبیت بالایی دارد. امروزه چیزی در حدود 65 درصد خانواده‌های ایرانی از این نوع کولر استفاده می‌کنند. همچنین طبق آمار حدود 9 میلیون کولر آبی در خانه‌های ایرانی وجود دارد و مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته مصرف کم این کولرها و هزینه‌های کم نصب و نگهداری آن هم در بالا بودن این آمار بی‌تاثیر نیست. ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که احساس کنید خنکی کولر آبی خانه کمتر شده است. دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد، اما این مشکل هرچه که باشد با ترفندهایی ساده قابل حل شدن هستند. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا راهکارهای کلیدی، اما ساده افزایش راندمان کولر آبی را بشناسید و به استقبال تابستانی خنک بروید!
کولر آبی چیست؟
یکی از خنک‌کننده‌هایی است که به‌دلیل سازگاری با آب و هوای بیشتر مناطق کشور، مورد استفاده قرار می‌گیرد. کولر آبی یکی از انواع سیستم‌های سرمایشی است که با تبخیر آب، خنکی موردنیاز محیط را فراهم می‌کند. البته برای این که خنکی پایداری را تجربه کنید، باید راهکارهای بازدهی کولرآبی را بشناسید. استفاده از این نوع کولر قدمت زیادی دارد و نمونه‌هایی از آن در مصر و ایران باستان کشف شده‌اند. بادگیرها که در شهرهای کویری کشورمان از جمله یزد مورداستفاده قرار می‌گرفتند با هدایت باد به سمت آب، باعث خنکی داخل خانه‌ها می‌شدند. کولرهای آبی با تبخیر آب و جذب گرمای محیط، باعث گردش مناسب هوای خنک داخل خانه می‌شوند. درواقع در این فرایند سیستم سرمایشی شما از تبخیر برای جذب گرما استفاده می‌کند. البته در کولرهای دیگر نیز از آب استفاده می‌شود، اما نحوه کار آنها با کولر آبی متفاوت است.
10 راهکار کلیدی افزایش بازدهی کولر آبی
همانطور که می‌دانید کولر آبی یک سیستم سرمایشی پرطرفدار است که با استفاده از آب، هوای محیط را خنک می‌کند. به همین دلیل برای استفاده بهینه و پایدار از آن باید نکاتی را رعایت کنید. در ادامه با راهکارهای افزایش بازدهی این کولر بیشتر آشنا شوید.
1. سرویس کولر را به‌موقع انجام دهید
قدم اول برای بالابردن توان کولر آبی، انجام سرویس‌های لازم است. البته به یاد داشته باشید که به‌موقع انجام دادن این سرویس‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که از تحمیل هزینه‌های سنگین به شما جلوگیری می‌کند. همچنین اگر سرویس‌ها انجام نشوند، میزان مصرف برق و آب شما سر به فلک می‌گذارد!
سرویس کولر آبی شامل تعویض تسمه (در صورت خرابی)، چک‌کردن پمپ آب، روغن‌کاری، شستشوی پوشال‌ها و در صورت نیاز تعویض آنها، بررسی سالم‌بودن برزنت، ارزیابی جعبه تقسیم برق کولر و ترازکردن شناور می‌شود. اگر هرکدام از این موارد به‌موقع مورد بررسی قرار نگیرند، ممکن است باعث کاهش بازدهی و حتی ازکارافتادگی کولر شوند، پیشنهاد ما برای دانش بهتر نحوه سرویس کولر های آبی، مطالعه مقاله چگونگی سرویس کولرآبی شرکت ویپان می باشد.
2. آب داخل تشتک کولر آبی را چک کنید
همانطورکه می‌دانید این کولر با آب کار می‌کند؛ بنابراین وقتی بدون آب کار کند ممکن است باعث آسیب‌دیدگی موتور شود. البته کارکردن کولر بدون آب باعث سوختن آن نمی‌شود. با این وجود بررسی آب داخل تشتک، برای افزایش بازدهی کولر آبی از اهمیت بالایی برخوردار است. وقتی آب در تشتک داخل کولر وجود داشته باشد، فضای داخل خود سیستم را هم خنک نگه می‌دارد. همین موضوع به افزایش خنکی کولر و انتقال آن به داخل خانه کمک می‌کند. همچنین وجود آب و خنکی داخل کولر باعث کارکرد مناسب موتور می‌شود. اگر کولر برای مدت زیادی بدون آب کار کند، موتور داغ کرده و آسیب می‌بیند. البته بدون آب کارکردن کولر در شب ممکن است آسیبی به موتور وارد نکند، اما در روزهای گرم تابستان قطعا باعث داغ شدن موتور می‌شود. از همین رو در روزهای بسیار گرم، حتما وضعیت آب داخل کولر آبی را بررسی کنید.
3.با نصب سایه‌بان کولر را از گرما نجات دهید
معمولا این کولرها بر پشت بام‌های خانه نصب می‌شوند. به همین دلیل در برابر تابش مستقیم نور خورشید قرار دارند؛ بنابراین دمای داخل کولر و آب افزایش پیدا کرده و باعث خنکی داخل خانه نمی‌شود. با این وجود برای فرار از مشکل گرمای نور خورشید، می‌توانید از سایه‌بان استفاده کنید. با این کار در روزهای گرم تابستان، شاهد افزایش بازدهی کولر آبی خواهید بود. برای این که از خنکی باد کولر در تابستان لذت ببرید، بهتر است از سایه‌بان‌هایی با جنس پلی کربنات که دارای مواد UV هستند استفاده کنید. وجود این مواد باعث عدم‌جذب نور آفتاب شده و وقتی اشعه با سایه‌بان برخورد می‌کند، بازتاب داده می‌شود. البته می‌توانید برای افزایش راندمان کولر آبی از حصیر نیز استفاده کنید. برای این کار کافیست حصیر را دور تا دور کولر بپیچید آن را خیس کنید. خیس کردن حصیر علاوه‌بر جلوگیری از ایجاد گرد و خاک، باعث افزایش خنکی باد کولر می‌شود که البته پیشنهاد می کنیم مقاله طریقه نصب و مزایای سایبان کولر آبی رو از دست ندهید.
4. کولر را در جای مناسب قرار دهید
حتما به این نکته توجه داشته باشید که کولر آبی را در موقعیت مناسب نصب کنید. برای این کار از قرار دادن کولر در کنار خروجی تهویه فاضلاب سرویس بهداشتی و دودکش خودداری کنید. در صورتی که این نکات رعایت نشوند، ممکن است بوی نامطبوع حاصل از آنها به داخل خانه نیز راه پیدا کند. همانطور که اشاره شد معمولا کولرهای آبی بالای پشت بام قرار می‌گیرند؛ بنابراین برای بالا بردن کارایی کولر، تا جایی که می‌توانید آن را در معرض تابش مستقیم کولر قرار ندهید.
5. استفاده نکردن از وسایل گرما زا باعث افزایش بازدهی کولر آبی می‌شود
وقتی کولر را روشن می‌کنید، در صورت امکان از وسیله‌های گرمازای دیگر استفاده نکنید. استفاده از این وسیله‌ها به صورت همزمان باعث می‌شود دمای داخل خانه افزایش پیدا کند. همین موضوع سبب می‌شود احساس نیاز بیشتری به کولر داشته باشید و به تبع آن مصرف برق و آب شما افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل از وسایلی؛ مثل اجاق گاز، لامپ‌های گرمازا و سماور در مواقعی که کولر روشن است استفاده نکنید.
6. طول کانال کولر را کاهش دهید
یکی دیگر از راه‌های افزایش خنکی کولر این است که از کانال‌های کوتاه برای انتقال باد آن استفاده کنید. کانال‌های پر پیچ و خم و طولانی باعث کاهش خنکی باد کولر می‌شود. همچنین اگر از کانال‌های طولانی استفاده کنید، فشار هوای محیط کاهش پیدا می‌کند. همین موضوع سبب می‌شود که باد کمتری به داخل خانه منتقل شود و احساس خنکی نمی‌کنید. علاوه‌بر این کانال‌های پیچ در پیچ، مسیر باد کولر را منحرف می‌کنند که باعث کاهش خنک‌کنندگی آن می‌شود.
7. پمپ آب را قبل از موتور روشن کنید
برای روشن کردن کولر آبی ابتدا کدام کلید را روشن می‌کنید؟ اگر شما هم از افرادی هستید که تمام کلیدها را همزمان روشن می‌کنید، باید تجدید نظری در این باره انجام دهید. برای این که جریان باد خنکی داشته باشید، بهتر است قبل از روشن کردن موتور ابتدا به مدت چند دقیقه کلید واترپمپ را روشن کنید. این کار علاوه‌بر خیس کردن پوشال‌ها و خنکی باد، باعث می‌شود بازدهی کولر آبی شما افزایش پیدا کند.
8. از ایجاد جریان خروجی هوا در داخل خانه غافل نشوید
همانطور که اشاره شد کولرهای آبی به‌دلیل این که با آب کار می‌کنند، باعث افزایش رطوبت هوای خانه می‌شوند. به همین دلیل بهتر است یک خروجی هوای کوچک؛ مانند پنجره استفاده کنید. این کار باعث می‌شود جریان رطوبت هوا در خانه جمع نشده و احساس خنکی بیشتری داشته باشید.
9. پدهای سلولوزی؛ با پوشال‌های قدیمی خداحافظی کنید
پدهای سلولزی که امروزه تولید می‌شوند جایگزین مناسبی برای پوشال‌های قدیمی هستند. این پدها هم دوام بیشتری دارند و هم آب بیشتری در داخل خود ذخیره می‌کنند. همچنین این پدها برخلاف پوشال‌ها، فشردگی بیشتری دارند که باعث جلوگیری از ورود ذرات به داخل محفظه کولر می‌شود. به همین دلیل استفاده از آنها تهویه مناسب کولر را نیز فراهم می‌کند.
10. کولر را با دور تند روشن کنید
یکی دیگر از راه‌های افزایش بازدهی کولر آبی، روشن‌کردن آن با دور تند است. برای این کار بهتر است بعد از روشن کردن پمپ، کولر را روی دور تند و بعد از گذشت مدتی آن را روی دور کند قرار دهید. با این کار فشار بسیار کمتری به موتور کولر وارد می‌شود. همچنین وجود خازن و خدمات برق ساختمان مناسب در این مورد اهمیت دارد. سیستم‌های قدیمی‌تر کولرهای آبی خازنی داشتند که باعث راه‌اندازی کولر با سرعت بالا می‌شد. این خازن در کولرهای جدید حذف شده است. به همین منظور وقتی کولر را روی دور تند قرار می‌دهید، همان نقش خازن را بازی می‌کند سرعت موتور را به دور مناسب می‌رساند. البته این نکته را به یاد داشته باشید که پس از گذشت یک تا دو دقیقه، کولر را روی دور تند قرار دهید.
بازدهی کولر آبی؛ آشنایی با اجزای مختلف آن
کولر آبی یک سیستم خنک‌کننده نسبتا بزرگ محسوب می‌شود که در بیرون خانه قرار دارد. برای این که باد خنک از داخل این کولر به خانه برسد، اجزای زیادی باهم در ارتباط هستند. در ادامه با این اجزا آشنا می‌شویم.
- پوشال: رشته‌های توری بسیار نازکی از جنس چوب هستند که به‌صورت ثابت در کناره‌های کولر قرار می‌گیرند. پوشال ضمن خنک نگه‌داشتن هوای داخل محفظه، باعث جذب رطوبت هم می‌شود. دمای هوا با عبور از این پوشال‌ها کاهش می‌یابد.
- دریچه: در سه طرف کولر دریچه‌هایی وجود دارد که محل قرارگیری پوشال است. این دریچه‌ها باعث ورود هوا به داخل کولر می‌شوند. همچنین این دریچه‌ها پوشال‌ها را ثابت نگه می‌دارند.
- پمپ آب: برای این که آب به‌صورت مناسب و کنترل‌شده بر روی پوشال‌ها ریخته شود، وجود یک پمپ آب ضروری است. این پمپ آبی را که داخل محفظه کولر جمع شده است از طریق شبکه لوله‌ها به پوشال‌ها هدایت می‌کند.
- شناور: بعد از آن که آب روی پوشال‌ها توسط پمپ پاشیده می‌شود، باز هم قسمتی از آب کف مخزن کولر جمع می‌شود. شناور باعث تنظیم آب شده و از مصرف بیشتر آن جلوگیری می‌کند که این کار باعث افزایش بازدهی کولر آبی می‌شود.
- شیر تخلیه: وجود این شیر برای اطمینان بیشتر است. به این صورت که اگر آب اضافی داخل محفظه کولر وجود داشته باشد از طریق آن به بیرون هدایت شود.
- موتور: مهم‌ترین بخش کولر آبی، موتور یا دینام آن است. این موتور جریان الکتریکی را به جریان حرکتی تبدیل می‌کند. با استفاده از موتور فن کولر حرکت کرده و باعث برقراری جریان هوا می‌شود.
- تسمه و پروانه: پروانه کولر آبی با کمک تسمه به موتور وصل می‌شود. با حرکت و دوران دینام پروانه هم حرکت می‌کند و جریان هوا را به داخل کانال هدایت می‌کند.
- جعبه تقسیم: برای این که کولر روشن شود باید کلیدهایی داخل خانه قرار داشته باشد. جعبه تقسیم با استفاده از کلیدهایی که داخل خانه وجود دارند، جریان برق را به سمت دینام و پمپ ایجاد می‌کند.
چند نوع کولر آبی وجود دارد؟
به صورت کلی کولرهای آبی به دو مدل قابل‌حمل و ثابت تقسیم می‌شوند. البته امروزه کولرهای سلولوزی هم وجود دارند که به تقسیم‌بندی این کولرها اضافه شده اند.
کولر آبی قابل‌حمل
همانطور که از اسم این کولرها مشخص است، می‌توانید آنها را در هرجایی نصب کنید؛ بنابراین نیازی به کانال‌کشی وجود ندارد. به همین دلیل فقط وجود آب و برق برای راه‌اندازی آن کافی است. البته برخی از این نوع کولرها حتی نیازی به شلنگ آب هم نداشته و با مخزن آب خود کار می‌کنند که باعث بازدهی کولر آبی می‌شود.
کولر آبی ثابت
این نوع خنک‌کننده‌ها که مورداستفاده عموم مردم است و در پشت بام نصب می‌شوند، برای انتقال باد هوا به کانال نیاز دارد. همچنین به نسبت کولرهای قابل‌حمل ابعاد و ظرفیت بیشتری هم دارند.
کولر آبی سلولوزی
این نوع جدید از کولرها پوشال‌های متفاوتی نسبت به انواع قدیمی دارند. پدهای به‌کار رفته در این کولر، باعث می‌شود راندمان آن افزایش پیدا کند. همچنین وجود این پدها باعث ایجاد فضای بهداشتی مناسب داخل کولر می‌شود.
مزایا و معایب کولر آبی که باید بدانید
چرا باید از کولر آبی استفاده کنیم؟ همانطور که گفته شد استفاده از کولرهای آبی به دلیل شرایط آب و هوای ایران بسیار رایج است. برای این که بازدهی کولر آبی را افزایش دهیم بهتر است با نقاط قوت و ضعف آن آشنا شویم. این کولرها مانند هر سیستم دیگری مزایا و معایبی دارند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
مزایا
- کاهش مصرف برق
- کاهش مصرف آب
- نصب آسان
- دارابودن تهویه هوای مناسب
- پایین بودن هزینه نصب و تعمیر
- تمیزکردن گرد و غبار هوای بیرون
- ایجاد جریان هوای تازه داخل خانه
معایب
- تولید سرمای ناکافی
- عدم کارایی مناسب در صورت وجود رطوبت در محیط
- آسیب رسیدن به اجزای کولر درصورت وجود املاح در آب
- بروز انواع بیماری‌ها در صورت عدم‌رعایت نکات بهداشتی
چگونه سایز تسمه مناسب کولر آبی را انتخاب کنیم؟
برای این که از خنکی باد کولر در تابستان لذت ببرید، باید تسمه مناسب برای آن انتخاب کنید. تسمه خیلی سفت یا شل در عملکرد موتور کولر اختلال ایجاد می‌کند و بازدهی کولر آبی را کاهش می‌دهد؛ بنابراین باید بدانید که هر کولر تسمه مخصوص خود را دارد. کولرها بر اساس قدرت موتور از 3000 تا 7000 وات هستند. بر همین اساس تسمه‌های آنها از سایز کوچک تا بزرگ طراحی شده‌اند. این تسمه‌ها از سایز A-43 تا A-74 متغیر هستند. برای این که تسمه مناسب برای کولر خود انتخاب کنید باید حتما از قدرت موتور آن اطلاع داشته باشید. البته ذکر این نکته هم ضروری است که برای انتخاب و نصب تسمه بهتر است با متخصصان این حوزه مشورت کنید تا دچار مشکل نشوید.
کلام پایانی
با وجود گسترش انواع سیستم‌های خنک‌کننده، کولرهای آبی همچنان محبوبیت خاصی بین مصرف‌کنندگان دارند. این کولرها علاوه‌بر قیمت مناسبی که دارند با کاهش مصرف انرژی باعث افزایش راندمان می‌شوند. برای این که بازدهی کولر آبی شما افزایش یابد، باید نکاتی را رعایت کنید. انجام سرویس‌های کولر یکی از اصلی‌ترین راهکارهای افزایش راندمان آن است. این کار علاوه‌بر افزایش بازدهی کولر، باعث کاهش هزینه‌های سنگین خرابی اجزای آن نیز می‌شود. انتخاب موقعیت مناسب برای کولر و نصب سایه‌بان در صورتی که کولر زیر نور آفتاب قرار دارد از نکات مهمی است که باید رعایت کنید. همچنین استفاده از کانال طولانی و پیچ در پیچ باعث کاهش بازدهی و خنکی کولر آبی شما می‌شود؛ بنابراین از کانال کوتاه و مستقیم برای انتقال هوای خنک به داخل خانه استفاده کنید. استفاده از کولرهای آبی به‌دلیل هزینه‌های پایین نصب و تعمیر آن بسیار به‌صرفه است. البته نداشتن سرمای کافی و کارایی کم در محیط مرطوب ازجمله معایب این کولرها هستند. شرکت ویپان در همین راستا آماده سرویس‌دهی خدمات انواع کولرهای آبی و گازی است. این سرویس‌ها؛ شامل تعویض پوشال، شستشوی کامل کولر، روغن‌کاری، خدمات برق کولر و ... می‌شود.
